ARTVİN’İN KURTULUŞUNUN 100. YILI KUTLAMALARI COŞKU İLE YAPILDI
Genel
07/03/2021 13:17
Artvin’imizin düşman işgalinden kurtuluşunun 100. Yılı nedeni ile Belediyemiz tarafından kutlama programı düzenlendi. Yapılan kutlama törenine pandemi nedeni ile halk katılım gösteremedi.
Program Atatepe’de
yapılan 7 pare top atışı ile başladı, milis kuvvetleri ve çetelerin mahalle
aralarındaki tüfek atışı ile devam etti. Milis kuvvetleri ve çetelerin Halit Paşa
Meydanına gelmesi ile birlikte Artvin Valiliği önüne yürüyüş yapıldı. Program Valilik,
Garnizon Komutanlığı ve Belediye’nin Atatürk Anıtına çelenk sunması ile devam
etti. Çelenk sunumundan sonra Artvin’in 7 Mart 1921’de düşman işgalinden
kurtuluşunun temsili gösterisi yapıldı.
Başkan Elçin Artvin’in düşman işgalinden kurtuluşunun
100. Yılı için yaptığı konuşmada, Deli Halippaşa’nın Artvin’in kurtuluşunda önemli bir
figür olduğunu belirterek, “Deli Halitpaşa Artvin tarihinin efsane
paşalarından ve 2’nci Büyük Millet Meclisi’nde Ardahan Milletvekili
olarak görev yapan, ‘Sloganı vatan
bizimdir, kaçan haindir’ diyerek cephede askeriyle beraber göğüs göğüse
çarpışan yürekli Türk Paşasıdır dedi.
Artvin’imiz için canını feda edenlere..
COVİD-19
salgını nedeni ile yapılan etkinliğe halkın katılmadığını belirten Elçin,
“Yeşil Artvin’imizin 1 asırlık düşman işgalinden kurtuluş gününde
hemşehrilerimizle birlikte olamadığımın üzüntüsü içerisindeyim. Bu illetten de
birlikteysek eğer, gücümüz her şeye yeter şiarıyla mutlaka kurtulacağız. Bu
cennet vatanımızı bizlere miras olarak bırakan,
başta Ulusal Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk, Artvin’i il yapan Mustafa
Kemal Atatürk’ün en yakın silah ve siyasi arkadaşı Dönemin Başbakanı İsmet
İnönü, Mareşal Fevzi Çakmak, Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir Paşa, Çoruh
Bölgesi Müfreze Komutanı Deli Halit Paşa, Miralay Şükrü Bey’e ve bu cennet
vatanı bizlere miras bırakmak için, kanlarını gözlerini kırpmadan su gibi
akıtan, canlarını feda eden tüm şehitlerimize minnettarlığımı belirtirken
şehitlerin aziz hatıraları ve eserleri önünde saygıyla eğiliyor, Alahtan rahmet
dilerken gazilerimizede şükranlarımı sunarım” dedi.
Başkan Elçin ayrıca 4 Mart 2021 tarihinde Bitlis tatvan’da
helikopter kazasında Korgeneral’inden Uzman Çavuş’una kadar canlarını veren 11
şehit için Allah’tan rahmet diledi.
43 yıllık esaretin sonunda Artvin
Artvin’in
1877-1878 Osmanlı Rus savaşları sonunda 5 Mart 1878 tarihinde Ayastefanos, Yeşilköy
anlaşması ile altın ruble karşılığında savaş tazminatı ödeneği olarak Ruslara
bırakıldığını ifade eden Elçin, “Artvin halkı, 43 yıl emperyalist güçlerin
esaretinde kalmış, bu 43 yılın 40 yılı Rus esaretinde geçmiştir. Artvinliler 43
yıl esaret altında kalmalarına rağmen, milliyetini, hürriyetini, namusunu,
kültürünü ve dinini canı pahasına savunarak korumuş ve bu direncinin karşılığı
olarak, 1917 Rus İhtilalinin de getirmiş olduğu ılımlı ilişkiler sonucunda,
yılgınlığa düşen Rus Devleti 3 Mart 1918
tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile imzaladığı sözleşme gereği (Bets Litovsk Barış)
referandum yapılmasına mecbur kalmış, 40 yıl Rus esaretinde kalan yiğit yürekli
kararlı özgürlük sevdalısı Artvin halkı egemenliğin kimde olduğuna aldırmadan,
kendisini kimin idare ettiğine hiç bakmadan, referanduma büyük bir katılım
sağlayarak 27.282 Müslüman, 3.353 Gayri Müslim, toplamda 30.635 nüfusun, 19
yaşını doldurmuş erkeklerin oy kullanma hakkı olduğu, toplam 16.317 seçmenin oy
kullandığı, referandumda sadece 3 ret oyu çıkmıştır. Bu büyük bir başarıdır”
diyerek yüzde 100’e yakın bir oranla Rus Hakimiyeti yerine egemenliğin Osmanlı
İmparatorluğu yani Türklere verilmesini kabul ederek Rusların Artvin’i zorunlu
terk etmesinin sağlandığını, Rusların Doğu Cephesinden çekilerek işgalciliğe
son verdiğini vurguladı.
Cengaver Ali Rıza Paşa
Artvinlilerin
bu özgürlüğünün Osmanlı İmparatorluğu’nun güçsüzlüğü nedeniyle, sadece 3,5 ay
gibi kısa bir zaman dilimi olarak 18 Haziran 1918 tarihine kadar sürdüğünü aktaran
Başkan Elçin, “18 Haziran 1918 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu’nun imzaladığı
Trabzon Anlaşması’nın ardından, 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros
Mütarekesi neticesinde, İngilizler 19 Aralık 1918 tarihinde Batum’a asker
çıkararak, karsı Ermenilere Ardahan ve Artvin’i Gürcülere işgal ettirdiler. Osmanlı
İmparatorluğunun 10 Ağustos 1920 tarihinde imzaladığı Sevr Anlaşması’yla doğu
illerimizde Ermenistan hükümet kuruyor ve
Artvin’de Ermeni esareti altına giriyor. Sevr görüşmeleri sırasında aralarında birçoğumuzun bile bilmediği çok
önemli bir isim var. Bu isim Osmanlı
ordusunun paşası Vazriyalı Ali Rıza Paşa’dır” dedi ve yiğit yürekli cengaver
Ali Rıza Paşa’dan bahsetti.
Ali Rıza
Paşa’nın 1854 yılında Artvin’in Vezirköyü’nde
doğduğunu, Artvinli Mehmet Medet Bey’in
oğlu olduğunu ve Erzurum Askeri Lise’sinden mezun olduktan sonra İstanbul’da Harp
Okulu Eğitimini tamamlayıp, Osmanlı Topçu Subayı olarak birçok görevlerde
bulunduğunu ve Osmanlı Paşalığı Rütbesine kadar yükseldiğini söyleyen Demirhan
Elçin, “Mondros Mütarekesi’nden sonra Damat Ferit Paşa’ya, top da vardı, tüfek
de vardı ne için savaşmadınız, neden korktunuz da sözleşme yapmayı tercih
ettiniz diyecek kadar yürekli cesur Osmanlı Subayı olarak tavrını çok net
ortaya koymuş Artvinlilik farkını ortaya çıkarmıştır. Osmanlı Devleti meclisi
dağıtılmış olduğu için Sevr Antlaşması’nın
şartlarının kabulü ya da reddi konusunda karar vermek üzere, Padişah Vahdettin
hükümeti, Osmanlı Devlet adamları ve ileri gelenlerinden oluşan bir saltanat
şurasının toplanmasına karar vermiş, Birinci toplantıya katılmayan Artvinli Ali Rıza Paşa, ikinci toplantıya katılmış. Yapılan oylamada
kabul edenler ayağa kalkmış, gündeme gelmesini ve görüşülmesini dahi abes
görmüş olan Ali Rıza Paşa tek olarak ayağa kalkmayarak Sevr Anlaşmasını
reddeden, tek Osmanlı Devlet adamı ve Osmanlı Paşasıdır” dedi.
‘Vatan bizimdir, kaçan haindir’
Başkan
Elçin konuşmasının devamında 23 Nisan 1920’de Ankara’da kurulmuş olan Türkiye
Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin almış olduğu kararla 15. Kolordu Komutanı
Kazım Karabekir Paşa’nın Doğudaki azimli harekatı sayesinde orduların 30 Eylül
1920’de Sarıkamış’ı, 30 Ekim 2020’de Kars’ı kurtararak Gümrü’ye yani Ermenistana
girdiklerini belirterek, “Böylece 22 Kasım 1920 günü barış görüşmeleri
Ermenilerle Gümrü’de başlamış oldu. 3 Aralık 1920 tarihinde yapılan Gümrü Anlaşması
ile doğu sınırlarımız Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin siyasi kararlılığıyla
güvenlik altına alındı. Gümrü Anlaşması’nın ardından Artvin ve bölgesinde tüm
Çoruh Bölgesi müfrezesinin komutanı, bizlerin bu zaferi yaşamasında büyük payı
olan Halit Karsıalan yani namı diğer Deli Halit Paşayı tanımamız lazım diye
düşünüyorum” dedi ve Halit Karsıalan hakkında bilgi verdi.
İstanbullu Deli lakaplı Halit Paşa’nın Artvin tarihinin
efsane paşalarından ve 2’nci Büyük Millet Meclisi’nde Ardahan Milletvekili olarak
görev yaptığını, sloganının “Vatan
bizimdir, kaçan haindir” olduğunu ve cephede askeriyle braber göğüs göğse
çarpışan yütrekli Türk Paşası olduğunu vurgulayan Elçin, “Deli Halit Paşa
1. Dünya Savaşı'nın başlaması üzerine Kafkasya
Cephesi'nde görev almış, görevi
icabı Osmanlı-Rus
savaşı sırasında Ruslara
bırakılmış olan, Kars, Sarıkamış
ve Ardahan'ı 23
aralık 1915 tarihinde geri alan başarılı Osmanlı Paşasıdır. Mondros Mütakeresi’nden sonra Kazım Karabekir Paşa komutasında bulunan 15. Kolordu emrinde Artvin
cephelerinde görev yapmıştır. Halitpaşa komutasında
zafer coşkusu ile ilerleyen Türk ordusu,
Milis gücü çetesiyle, Sahara Dağlarında, Barevan Yaylalarında, Arsiyan geçitlerinde, Cehennem Deresi’nde, Melo’da
ve Çoruh vadisi’nde, düşmanla boğaz
boğaza çarpışırken, kadınıyla erkeğiyle, çiçek ninesiyle, çoluğuyla çocuğuyla,
topa tüfeğe karşı baltayla, sopayla, harmanındaki dirgeniyle savaşan halkımızla
beraber 7 Mart 1921 sabahı Türk Ordusu Artvin’e girerek Artvin ve çevresini
zulümden kurtarmışlardır. Deli Halit Paşa 42 yıl gibi çok kısa ömrünü unutulmaz
başarılarla doldurmuştur.” Diyerek TBMM’de 2’nci Dönem Milletvekilliği yapan
Deli Halit Paşa’nın 14 Şubat 1925 tarihinde TBMM’de Afyon MV. Ali Çetinkaya ile
sözlü münakaşa sırasında silahla vurulup hastaneye kaldırıldığını ve 15 Şubat
1925 tarihinde hastanede vefat ettiğini belirterek “Allah Gani gani rahmet
eylesin” dedi.
‘Artvinli olmaktan her zaman onur duydum’
Artvin,
yürekli, cesur, adil, hoşgörülü, bilinçli
kültürlü insanların yaşadığı ender memleketlerden biri olduğunu hiçbir yerde
benzerine rastlanmayacak tarihi Artvin Kalesinin olduğunu aktaran Elçin, “Bütün
kaleler, her yerde yerleşim yerlerinin üzerinde olur, ama Artvin kalesi
yerleşim yerinin en aşağısındadır, yani kaleyi geçersen Artvin’e gelirsin. Asırlardır
bu topraklarda yaşayan milletlerin ve medeniyetlerin, önce halk, önce insan,
önce vatandaş anlayışıyla, halkını düşmanın önünde siper etmeyip, öncelikle
askeriyle düşmanın önünde siper olup, sivil halkını koruyarak düşmanı püskürtme
ilkesini şiar edinenlerin yaşadığı memlekettir benim memleketim Artvin” diyen
Elçin konuşmasını, “Artvinli olmaktan her zaman onur duydum, yaşamımın sonuna
kadar duymaya da devam edeceğim. Beni dinleme nezaketi gösteren, başta sayın valim, kıymetli milletvekillerim
olmak üzere tüm protokol ve çok sevdiğim hemşehrilerimin 7 Mart Artvin’in
Kurtuluş Bayramının 100.yılını bir kez daha kutlar, her birinize ayrı ayrı en
derin saygılar sunarım” sözleriyle sonlandırdı.
Artvin’imizin
düşman işgalinden kurtuluşunun 100. Yılı nedeni ile Belediyemiz tarafından
gerçekleştirilen kutlama programına Artvin Valisi Yılmaz Doruk, İl Garnizon
Komutanı Piyade Albay Şükrü Şenduran, Cumhuriyet Halk Partisi Artvin
Milletvekili Uğur Bayraktutan, CHP İzmir Milletvekili Mahir Polat, CHP Yüksek
Disiplin Kurulu Sekreteri Sezgin Kaya, Ardahan Belediye Başkanı Faruk Demir, Fındıklı
Belediye Başkanı Ercüment Çervatoğlu, Hopa Belediye Başkanı Taner Ekmekçi,
Borçka Belediye Başkanı Ercan Orhan, CHP İl Başkanı Ahmet Biber, İYİ Parti İl
Başkanı Kemalettin Akgök, Ak Parti İl Başkanı Fatih Tahtalı, MHP İl Başkanı
Serdar Kılınç, Sol Parti İl Başkanı Sercan Dede, STK Temsilcileri katılım
gösterdi.